İcra ve iflas hukuku ticari hayat içerisinde varlığını sürdürmekte olan işletme ve firmaların borç ilişkilerini düzenleyen ve bu borçların hukuki prosedürler izlenerek tahsil edilmesini sağlayan hukuk alanıdır.
2004 sayılı icra ve iflas kanunu, icra ve iflas hukuku alanının mevzuatını oluşturmaktadır.
İcra ve İflas Hukuku Hangi Konuları Kapsar?
İcra ve iflas hukuku borç ve borcun ödenmemesi durumunda izlenebilecek hukuki yolu konu edinmektedir.
İcra ve iflas hukuku alanının içerdiği konuları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Vergi cezaları konusu,
- İflas ertelemesi konusu,
- Fatura ve kira borçları konusu,
- İhale sözleşmesi feshi konusu,
- İstihkak davası konusu,
- Kambiyo Senetlerinden sebebiyle görülen iflas davaları konusu,
- İlamlı ve ilamsız icra takibi süreçleri konusu,
- Menfi tespit davaları konusu,
- İpotek konusu,
- Kira borcu sebebiyle tahliye işlemleri konusu,
- Doğrudan Doğruya İflas konusu,
- İcra ve iflas dairelerine yapılan şikayet ve itirazların incelenmesi konusu,
- Borç tespiti konusu,
- İcra takibi konusu,
- Vergi hukuku konusu,
- Ödeme emrine karşı itirazda bulunması konusu,
- İflas eden şirketlerin satılması konusu,
- İflas süreci takibi konusu,
- Konkordato konusu,
- Adi İflas Yolu İle Takip konusu,
- İdare hukuku konusu,
- Borç yapılandırma konusu,
- Borca ve icra takibine itirazda bulunulması konusu,
- İflasa itirazda bulunulması konusu,
- Borçlunun itirazının kaldırılması talebi konusu.
- İcra takibi ve ödeme emri
Borcunu doğal yollar ile tahsil edemeyen kişi borcunun ödenmesi talebiyle icra dairesine başvurarak borçlunun icra takibine alınmasını talep eder. İcra dairesi icra takibine başlarken aynı zamanda borçlu olan kişiye ödeme emri gönderir. Bu aşama icra ve iflas davasına başvurulmadan önce yapılması gereken bir aşamadır.
- Ödeme emrine rağmen borcun ödenmemesi
Madde 32 – Para borcuna veya teminat verilmesine dair olan ilam icra dairesine verilince icra memuru borçluya bir icra emri tebliğ eder. Bu emirde 24 üncü maddede yazılanlardan başka hükmolunan şeyin cinsi ve miktarı gösterilir ve nihayet yedi gün içinde ödenmesi ve bu müddet içinde borç ödenmez veya hükmolunan teminat verilmezse icra mahkemesinden veya istinaf veya temyiz yahut iadei muhakeme yolu ile ait olduğu mahkemeden icranın geri bırakılmasına dair bir karar getirilmedikçe cebri icra yapılacağı ve bu müddet içinde 74 üncü madde mucibince mal beyanında bulunması ve bulunmazsa hapis ile tazyik olunacağı, mal beyanında bulunmaz veya hakikata muhalif beyanda bulunursa hapis ile cezalandırılacağı ihtar edilir.
Madde 37 – İcra emrinde yazılı müddet geçtiği halde borcunu ödemiyenlerin malları haczolunur yahut borçlu iflasa tabi eşhastan olupta alacaklı isterse yetkili ticaret mahkemesince iflasına karar verilir.
- Borca itiraz ve konkordato süreci
MADDE 155 – Borçlu iflas yoluyla takibe tabi şahıslardan olup da alacaklı isterse ödeme emrine yedi gün içinde borç ödenmediği takdirde alacaklının mahkemeye müracaatla iflas talebinde bulunabileceği ve borçlunun gerek borcu olmadığına ve gerek kendisinin iflasa tabi kimselerden bulunmadığına dair itirazı varsa bu müddet içinde dilekçe ile icra dairesine bildirmesi lüzumu ve konkordato teklif edebileceği ilave olunur.
MADDE 156 – Ödeme emrindeki müddet içinde borçlu tarafından itiraz olunmamışsa alacaklı bir dilekçe ile Ticaret Mahkemesinden iflas kararı isteyebilir. Bu dilekçeye borçlunun ödeme emrine itiraz etmediğini mübeyyin ödeme emri nüshasının raptedilmesi lazımdır. Borçlu ödeme emrine itiraz etmişse takip durur ve alacaklı bu itirazın kaldırılması ile beraber borçlunun iflasına karar verilmesini bir dilekçe ile Ticaret Mahkemesinden isteyebilir.
İcra ve iflas kanunu hakkında detaylı bilgi için, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.2004.pdf bu bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.
Haciz İşlem Türleri Nelerdir?
Haciz işlemleri borçlunun icra takibi ve icra dairesi tarafından gönderilen ödeme emrine ragmen borcunu ödemediği durumlarda gerçekleşmektedir. Haciz türlerini dört başlık altında incelemekteyiz.
- Kesin Haciz
- İlave Haczi
- Tamamlama Haczi
- İhtiyati Haciz
- Geçici Haciz
Kesin Haciz
Eğer alacaklı olan kişi icra dairesine başvurduktan sonra borçluya gönderilen ödme ermine ragmen belirlenen yasal süre içerisinde borcunu tahsil edememişse borçluya haciz gönderilerek borcunun ödenmesini talep edebilir. Kesin haciz burada anlattığımız şekli ile borçluya haciz gönderilmesi durumudur.
İlave Haczi
Alacaklı taraf birden fazla kişiyse ve bir alacaklının haciz istemesi üzerine diğer alacaklılar borcunun tahsilini gerçekleştiremiyorsa ilave haczi uygulanmaktadır.
Tamamlama Haczi
Borçlunun haczolunan mal varlığı var olan borcu ödemeye yetmemişse icra dairesi tarafından tamamlama haczi uygulanarak başka mallarına da haciz konur. Bu süreçte borçlunun haczolunan diğer malları olabilecek en kısa sürede satılarak borç ödenir.
Madde 139 – Satış tutarı bütün alacakları ödemiye yetmezse icra memuru kendiliğinden yeni hacizler yaparak haczi tamamlar; ancak bu suretle haczolunan mallar üzerinde sonra gelen derecelerin evvelce koydurdukları hacizler varsa bu hacizlerin doğurduğu haklara halel gelmez. Yeniden haczedilen mallar ayrıca satış talebine hacet kalmaksızın ve mümkün olduğu kadar çabuk satılır.
İhtiyati Haciz
Haciz süreçlerinde borçlu malların haczolunacağını ön görerek üzerindeki bütün malları satarak veya bir başkasına devrederek haczi engellemeye çalışabilir. Bu gibi durumlarda kişinin mallarını satamaması için ihtiyati haciz uygulanır.
Bu haciz türü malın haczedilmesinden farklıdır. Daha çok malın satılması işlemini engellemek amacı ile konur.
Madde 257 – Rehinle temin edilmemiş ve vadesi gelmiş bir para borcunun alacaklısı, borçlunun yedinde veya üçüncü şahısta olan taşınır ve taşınmaz mallarını ve alacaklariyle diğer haklarını ihtiyaten haczettirebilir.
Geçici Haciz
Mahkeme süreci sonuçlanana kadar borçlunun mallarına haciz konulmasıdır. Burada mahkeme henüz sonuçlanmadığı için mallar alacaklıya da verilmez. Mahkeme alacaklının lehine sonuçlanırsa mallar alacaklıya verilir.