Tazminat hukuku bir kimsenin haksız yere gerçekleştirmiş olduğu hatalı bir eylem sonucunda bilerek ya da bilmeyerek başka birinin hakkını ihlal etmesi ve mağduriyet yaşatması sonucu mağdur olan tarafın zararının karşılanmasına olanak sağlayan hukuk alanıdır.
Kişiler mağduriyet yaşadığı durumda bir tazminat avukatı ile görüşerek zararın en kısa zamanda karşılanması amacıyla tazminat davası açarlar. Mahkeme olayı ve kişilerin savunmasını dinledikten sonra karara varır.
Tazminat Hukuku Neleri Kapsar?
Tazminat hukuku pek çok hukuk alanı ile ilişkilidir. Çünkü tazminat hukuku ihtiyacı genel olarak belli bir durumun varlığı sonucu ortaya çıkabilir. Eşler arasında, işçi ve işveren arasında, doktor ve hasta arasında, şirket ve müşteri arasında, iki şirket arasında, trafik kazası sonucunda, bir kurum ile kişi arasında ve daha pek çok ilişki şeklinde tazminat davasına sebep olabilecek faktörler görebiliriz.
Çünkü tazminat hukuku haksız fiil faili ve mağduriyet yaşayan taraf olan her durumda vuku bulabilir. Bu sebeple oldukça geniş ve diğer hukuk alanları ile aktif olarak ilişkide olan bir alandır.
Aile hukuku, iş hukuku, tüketici hakları, sigorta hukuku vb. Tazminat hukukunun ilişkili olduğu alanlardan yalnızca birkaç tanesidir.
Tazminat hukuku kapsamındaki konuları başlıca iki başlık altında inceleyebiliriz.
- Maddi Tazminat Davaları
- Manevi Tazminat Davaları
Tazminat Davaları Nelerdir?
Maddi Tazminat Davaları
Maddi tazminat davaları daha çok maddesel bir zarar karşılığında görülen davalardır. Bu davalarda maddesel terimi ile kastedilen şey; araba, eşya, dükkan, ev, iş yeri gibi kişilerin malına bir zarar gelmesi durumu olabileceği gibi aynı zamanda kişinin fiziksel olarak bedenine bir zarar gelmesi durumunu da kapsar.
TBK MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.
TBK MADDE 50- Zarar gören, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat yükü altındadır. Uğranılan zararın miktarı tam olarak ispat edilemiyorsa hâkim, olayların olağan akışını ve zarar görenin aldığı önlemleri göz önünde tutarak, zararın miktarını hakkaniyete uygun olarak belirler
Haksız eylem sonucunda kişinin vücut bütünlüğüne zarar gelmesi, duyu organlarından birinin yitirilmesi, iş göremeyecek kadar büyük bir sakatlanma yaşanması ve kişinin hayatını idame ettiremeyecek hale gelmesi gibi faktörler de yine maddi tazminat davası konularındandır.
TBK MADDE 54- Bedensel zararlar özellikle şunlardır:
1. Tedavi giderleri.
2. Kazanç kaybı.
3. Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
4. Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar
TBK MADDE 53- Ölüm hâlinde uğranılan zararlar özellikle şunlardır:
1. Cenaze giderleri.
2. Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
3. Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar.
Manevi Tazminat Davaları
Manevi tazminat davaları kişiye ruhsal, psikolojik, duygusal zarar verilmesi veya travma yaratacak ölçüde kötü muameleye maruz bırakmak gibi konuları kapsamaktadır. Bunlar taciz, tecavüz, alıkoyma, iftira atarak işinden kovdurma, hürriyeti kısıtlama, sistematik kötü muameleye maruz bırakma, psikolojik şiddet vb. gibi durumlar olabilmektedir.
TBK MADDE 57- Gerçek olmayan haberlerin yayılması veya bu tür ilanların yapılması ya da dürüstlük kurallarına aykırı diğer davranışlarda bulunulması yüzünden müşterileri azalan veya onları kaybetme tehlikesiyle karşılaşan kişi, bu davranışlara son verilmesini ve kusurun varlığı hâlinde zararının giderilmesini isteyebilir.
TBK MADDE 58- Kişilik hakkının zedelenmesinden zarar gören, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesini isteyebilir.
TBK MADDE 56- Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir. Ağır bedensel zarar veya ölüm hâlinde, zarar görenin veya ölenin yakınlarına da manevi tazminat olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verilebilir.
Tazminat davalarının dayanağı olan Türk borçlar kanunu hakkında,
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6098.pdf daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Tazminat Davaları Hangi Durumlarda Açılabilir?
Tazminat davaları bilerek veya ihmal sonucu bir başkasının kişilik haklarını ihlal eden ve zarar veren pek çok durumun varlığı halinde açılabilmektedir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir.
- Eşlerden birinin evlilik birliği içerisindeyken diğer eşi aldatması durumu,
- Sürücülerden birinin hatalı araç kullanımı sonucu trafik kazası durumu,
- İşverenin ihmali sonucunda işçinin fiziksel zarar görmesi veya ölümü,
- Doktor hatası sonucu hastanın sakat kalması veya ölümü,
- Kişinin hayatını etkileyek ölçüde büyük bir iftiraya maruz bırakılması,
- Kişilerin geçimini sağlayan yakınının ihmal sonucu ölmesi halinde destekten mahrum kalmaları,
- Ev sahibinin kiracıyı haksız bir gerekçe ile evden çıkarması,
- İşverenin işçiye geçerli bir sebep sunmaksızın işten çıkarması,
- Kişinin evinin, dükkanının, arabasının veya mal varlığının haksız eylem sonucu zarara uğraması,
- Kişinin travma yaşayacak ölçüde eziyete, iftiraya, şiddete, tehdite, alıkonmaya maruz bırakılması
- Kişiye iftira atarak veya hakkında yalancı şahitlik yaparak tutuklanmasına sebep olunması
Tazminat Davaları Hangi Mahkemelerde Görülür?
Tazminat davaları Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülmektedir.
Tazminat Davaları Ne Kadar Sürer?
Tazminat davaları pek çok hukuk alanı ile ilişkili olabilmektedir. Bu sebeple genel bir süre vermek gerçeği yansıtmayacaktır. Dava konusuna, suçun kanıtlanabilirliğine, alınan raporlara ve davanın niteliğine göre dava süresi değişkenlik göstermektedir.
Mersin tazminat avukatı ile birlikte hareket etmek ve tecrübelerinden faydalanmak davanın olabilecek en kısa sürede sonuçlanması için kişinin faydasına olmaktadır.